Küçük Kahraman

Dostoyevski, "Küçük Kahraman" adlı hikâyeyi Petro-Pavlovsk Kalesi'nde tek kişilik hücredeyken yazdı. Yıllar sonra bir arkadaşına şöyle dedi:
“Hapishaneye düştüğümde hayatımın sona erdiğini sandım. Ama kısa sürede içimi saran ani ve derin bir huzur hissettim. Ne yaptım biliyor musun? ‘Küçük Kahraman’ hikâyesini yazdım. Oku onu! Öfke, kırgınlık ya da acının en ufak bir izini görüyor musun? Hapiste huzurlu, güzel, nazik rüyalar görüyordum. Ne kadar uzun kaldıysam, iç huzurum o kadar arttı.”
Nemli hücrenin sertliğiyle kaderin uzun bekleyişi arasındaki bu çelişki, huzurlu rüyalar ve saf, aydınlık anılarla birleştiğinde, nadir görülen bir psikolojik olguya dönüşür. Dostoyevski bu durumu şöyle açıklamıştır:
“İnsanın doğasında inanılmaz bir enerji var! İnsan ruhunda bu kadar canlılık olduğunu asla düşünmezdim ama artık bunu deneyimle biliyorum.”
Dostoyevski bir keresinde şöyle demişti: “Çocukluğum sona erdi.” Bu söz, tutkulu bir gencin yüreğinde yanan yoğun duyguların dokunaklı bir ifadesidir. "Küçük Kahraman" hikâyesinin, Sibirya’ya sürgün edilmeden önce yazdığı son satırları, onun yazdığı en saf romantik hayallerden biridir — sanki gençliğe duyulan acı dolu bir veda gibidir, hayat ona insan ruhunun karanlıklarını ve gizli kötülüklerini göstermeden hemen önce.
Bu romantik ruh, bu derlemede yer alan hikâyelerin çoğunda açıkça hissedilir.